Some of the Dialectical’ Characteristics of Kunar’s Pashtuns

Wajihullah Shpoon

Wajihullah Shpoon Academy of Sciences of Afghanistan

Keywords: لهجه, معیاري ژبه, کونړ, پښتانه, لهجوي ځانګړنې

Abstract

ABSTRACT

The phonetic, grammatical and in terms of meaning, speech of a specific area and location is different with other area and literature or with standard and national language, that is called the dialect.

Most of the world languages have the same big and small dialects, the research of these dialects have different advantages like: knowing the historical linguistic, sociological studies, understanding the culture, habits and it help in knowing the different level of societies. In consideration of these subjects, this article describes, collect and research some of the Kunar Pashtun dialects’ characteristics, this will use in the linguistics studies and other related field.

Key Words: Dialect, standard language, Kunar, Pashtuns, Dialectical Characteristics.

لنډيز: د یوې ټاکلې سیمې او محل د خلکو الفاظ چې له فونټیکی، ګرامری او لغوی پلوه له نورو سیمو، محلاتو او ادبی یا معیاری او ملی ژبې سره توپیر ولری، لهجه ورته ویل کیږی. د نړۍ اکثره ژبې دغسې لويې او وړې لهجې لری. د لهجو څېړنه ډېرې او بېلابېلې ګټې او موخې لری لکه؛ د تاریخی ژبپوهنې او ټولنپوهنې په مطالعاتو، د فرهنګ، دودونو او د ټولنې د مختلفو طبقو پۀ پېژندلو او داسې نورو مسایلو او مباحثو کښې مرسته کوی. همدې موضوعاتو ته پۀ کتنه او پاملرنه، په دې لیکنه کښې د کونړ د پښتنو ځینې لهجوی ځانګړنې راټولې شوی، څېړل شوی او پۀ ګوته شوی دی چې پۀ ژبنیو مطالعاتو او نورو مواردو کښې د اړتیا پر مهال ورڅخه استفاده وشی.

کلیدي کلمې: لهجه، معیاري ژبه، کونړ، پښتانه، لهجوي ځانګړنې.

References

حوالي
1. پښتو لهجوی قاموس، لومړﮮ ټوک، د افغانستان د علومو اکاډمی د ژبو او ادبیاتو مرکز پښتو انستیتوت، حبیب¬الله حسیب مطبعه، کابل، ۱۳۹۵ل، ۴۰۱- ۵۱۹مخونه.
2. هوتك، محمدمعصوم. پرمعیاری ژبه د معیارپۀ ژبه یوه څېړنه، علامه رشاد خپرندویه ټولنه، کندهار، ۲۰۰۷م، ۴۲مخ.
3. زیار، مجاوراحمد. «پښتوګړدودونه(لهجې)»، وږمه مجله، ۴ګڼه، د ادبیاتو او بشری علومو پوهنځے، کابل،۱۳۵۴ ل، ۸۸- ۸۹مخونه.
4. تڼیوال، مولاجان. ژبه او ټولنه، د افغانستان د علومواكاډمی د ژبو او ادبیاتو مرکز، شعیب مطبعه، کابل، ۱۳۸۸ل،۱۲۱- ۱۲۲مخونه.
5. شپون، وجیه الله. د لرغونو ژبو سره د پښتو ژبې اړیكې، دویم چاپ، مومند خپرندویه ټولنه، جلال¬آباد، ۱۳۹۵ل، ۹۰- ۹۱مخونه.
6. آریانا دایرةالمعارف، دوهمه دوره، شپږم ټوک، د افغانستان د علومو اکاډمی د دایرةالمعارف مرکز ریاست ، احمد مطبعه،کابل، ۱۳۹۶ل، ۲۵۶مخ.
7. یمین، محمدحسین. درآمدی بر لهجه شناسی در زبان فارسی دری و نمونه هایی از لهجه های این زبان، چاپ سوم، انتشارات سعید، کابل، ۱۳۹۶ش، ۱۰- ۱۱مخونه.
8. شپون، وجیه الله. د لرغونو ژبو سره د پښتو ژبې اړیكې، دویم چاپ، مومند خپرندویه ټولنه، جلال¬آباد، ۱۳۹۵ل، ۱۰۰مخ.
9. محمدمعین. فرهنګ فارسی معین، جلد چهارم، چاپ دوم، به اهتمام عزیزالله علی¬زاده- محمود نامنی، انتشارات نامن، تهران، ۱۳۸۶ش، ۳۰۴۴مخ.
10. دارمستتر او نور. تاریخ تلفظ و صرف پشتو، جلد اول، ترجمه روان فرهادی ، پوهنځے ادبیات و علوم بشری پوهنتون کابل، مطبعه وزارت تعلیم و تربیه ، کابل، ۱۳۵۶ش، ۵۹مخ.
References
1. Pashto lahgawi qamoos, lomray tok, da Afghanistan da olomo Academy, da zhabo aw adabiato markaz riasat, Ahmad matbaa, Kabul, 1395, P:401- 519.
2. Hotak,Mohammad Masoom. par miari zhaba da miar pa zhaba yawa serana, alama Reshad khparandoya tolana, Kandahar, 2007, P: 42.
3. Ziar, Mujawer Ahmad. “Pashto gardoduna(lahje)”, wazhma mujala, 4 gana, da adabiato aw bashari ulomo pohanzay, Kabul, 1354, P: 88- 89.
4. Taniwal, Mawlajan. Zhaba aw tolana, da Afghanistan da olomo Academy, da zhabo aw adabiato markaz, Shoab matbaa, Kabul, 1388, P:121- 122.